İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2024 periyodu sonuçları açıklandı.
Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, 2023 Aralık’ta 47,4 olan manşet PMI, Ocak 2024’te 49,2’ye yükselerek faaliyet şartlarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. Manşet PMI son dört ayın en yüksek kıymetine ulaşsa da üst üste yedinci ay 50 eşik kıymetin altında kaldı.
Faaliyet şartlarında olumsuz seyrin hafiflemesiyle uyumlu bir formda, üretimdeki azalış son altı ayın en düşük suratında ölçüldü. Anket iştirakçilerine nazaran ocak ayında talep kırılganlığını korumakla birlikte birtakım düzgünleşme işaretleri de gösterdi. Yeni siparişlerde daralma eğiliminin yedinci aya ulaşması, talepte devam eden kırılganlığı doğrulayan bir öbür gelişme oldu. Yeni ihracat siparişleri de yavaşladı, lakin kelam konusu yavaşlama epeyce ölçülü seviyede gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki zayıflamaya bağlı olarak firmalar satın alma faaliyetlerini ve stoklarını da azalttı. Bununla birlikte, istihdam aralık ayındaki hudutlu artışın akabinde yeni yılın birinci ayında yatay seyretti.
Enflasyon son beş ayın en yüksek seviyesinde
Ocak’ta girdi maliyetleri enflasyonu bariz bir formda ivmelenerek geçen yılın Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. İştirakçilerin kıymetli bir kısmı taban fiyat artışının tesirlerine işaret ederken hammadde maliyetlerindeki yükseliş ile liradaki paha kaybının da fiyat baskılarına katkı yaptığı belirtildi.
Bunun sonucu olarak, imalatçılar kendi satış fiyatlarını da bariz bir süratte artırdı ve enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Aralıkta yavaşça kısalan tedarikçilerin teslim müddetleri Ocak ayında uzama kaydetti. Kimi anket iştirakçilerine nazaran teslimat sürelerindeki artış Kızıldeniz’deki gelişmelerin yol açtığı sevkiyat gecikmelerinden kaynaklandı.
Veriler yıla düzgün bir başlangıç yapıldığını gösteriyor
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Ocak ayına ait PMI dataları, dalda yavaşlama eğiliminin hafiflediği istikametinde olumlu sinyaller verdi. PMI ile resmi sanayi üretim bilgileri ortasındaki tarihî bağ, yıla düzgün bir başlangıç yapıldığını gösteriyor. Bununla birlikte imalatçılar için hala kimi zorluklar kelam konusu. Maliyet enflasyonundaki süratli ivmelenme, kesin eser fiyatlarının yüksek oranda artmasına yol açarak talebi sınırlayıcı tesir yaptı. Öte yandan, Kızıldeniz’deki nakliye problemleri, 2023’ün sonlarında güzelleşme gösteren tedarik zincirlerinde yine aksamalara yol açtı.”
Talep ve üretzim baskı altında
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporu ham husus maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki kıymet kaybının yanı sıra minimum fiyat artırımının da tesiriyle yılın başında enflasyonun keskin bir formda hızlandığına işaret etti. Talep ve üretimin baskı altında kaldığı ocak ayında büyüme sırf kimyasal, plastik ve kauçuk bölümü ile sonlu oldu. İstihdam tarafında ise daha olumlu gelişmeler öne çıktı ve on daldan beşi çalışan sayılarını artırdı. Ocak ayında girdi maliyetleri imalat sanayi genelinde besbelli artışlar kaydetti. Metalik olmayan mineral eserler hariç tüm kesimlerde enflasyon ivme kazandı. En keskin fiyat artışı kara ve deniz taşıtlarında kaydedilirken en düşük enflasyon ise ana metallerde gerçekleşti. Ocakta satış fiyatlarındaki en süratli artış da yeniden kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti ve bu dalda enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. En yavaş artış ise metalik olmayan mineral eserlerde ölçüldü. Sonuncu eser fiyatları tüm kesimlerde aralık ayına nazaran daha süratli arttı.
İmalatçılar 2024 yılının başında şiddetli bir talep ortamıyla karşı karşıya kaldı. Kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri hariç tüm dallarda yeni siparişler yavaşlama kaydederken en sert düşüşün yaşandığı bölüm ise giysi ve deri eserleri oldu. Dış talep tarafında ise daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Dört kesimde yeni ihracat yeni siparişleri artış gösterirken en süratli genişleme makine ve metal eserlerinde gerçekleşti. Ocak ayında toplam yeni siparişlerde olduğu üzere üretimde de büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk dalı ile sonlu kaldı. Üretimdeki en bariz yavaşlama ise metalik olmayan mineral eserlerde kaydedildi. Takip edilen on bölümden yarısı yeni yıla istihdamını genişleterek başlangıç yaptı. Besin eserleri son dört ayda birinci kere çalışan sayılarını artırdı. Buna karşılık en besbelli istihdam kaybı ise giysi ve deri eserleri firmalarında görüldü.
10 daldan yedisinde teslimat mühletleri uzadı
Ocak ayında Kızıldeniz’de yaşanan problemlere bağlı olarak ortaya çıkan gecikmelerin tesiriyle, rapor kapsamındaki on daldan yedisinde tedarikçilerin teslimat mühletleri uzadı. Teslimat müddetlerinde en besbelli artış kimyasallar, plastik ve kauçuk eserlerinde görüldü. Teslimatlardaki gecikmeler, satın alma faaliyetlerindeki genele yayılı azalmaya karşın gerçekleşti. Takip edilen on bölümden sekizinde satın alma hacmi geriledi.