Kolayı Su Üzere Tüketen Meksikalıları Bu Kadar Bağımlı Yapan Asıl Sebep Ne? Bedelini Ağır Bir Biçimde Ödüyorlar!
Meksika’nın en güneyinde yer alan Chiapas eyaletinde, bilhassa San Cristóbal de las Casas kasabasında dünyanın rastgele bir yerinde göremeyeceğiniz kadar çok kola tüketiliyor.
Sıcak havalarda buz üzere, genzi yakan bol asitle içtiğimiz kolanın Meksika’da kutsal sayılacak kadar kıymetli bir içecek olduğundan haberiniz var mıydı? San Cristóbal de las Casas’taki mahallî halk, günlük olarak kişi başına ortalama 800 litre gazlı içecek tüketiyor ki bu, ulusal ortalamanın beş katından fazla.
Bu durum da hâliyle Meksika’nın genelinde obezite ve diyabete neden oluyor. İnsanlar, neredeyse içme suyu yerine kola tüketirken birçok sıhhat problemine da “gel gel” deniyor.
Meksika’da harikulade bir kola tüketimi yaygın. Hatta beşerler kendi kolalarını bile üretmeye başlamış.
Açıklamalara nazaran Meksika’da artan diyabet ve obezitenin en büyük sebebi yüksek ölçüde şekere sahip kola. Lakin beşerler, bunu pek umursamadan tüketim gerçekleştirmeye devam ediyor. Hükûmet bununla ilgili bir dizi tedbir alsa bile bilhassa ülkenin kimi eyaletlerinde kola ve şekerli yiyecek tüketiminden artan vefat sayıları değişmiyor.
Özellikle çocuklara yönelik şekerli içecek ve tatlı satışını yasaklayan Chiapas siyaseti, milletlerarası medyada geniş bir yankı uyandırmıştı. Ama bu tedbir de her yerde geçerli değil. Bilhassa gazlı içeceklerin yasaklanma eforu, lobi tesiri ile karşı karşıya kalıyor. Ülke genelinde yaygın olarak bulunan Coca-Cola, market ve akaryakıt istasyonlarını da içeren birçok işletmeyi tesiri altında tutuyor.
Ortalama bir Meksikalı, yılda 700 bardaktan fazla kola tüketiyor.
Obezite ve fast-food ile bildiğimiz Amerika’da bile bu sayı iki kat aşağıda. “Peki bu nasıl olabiliyor?” diyecek olursanız çabucak açıklık getirelim. Aslında Coca-Cola her vakit Meksika’nın büyük bir kesimi değildi. Vicente Fox’un Coca-Cola Meksika Başkanı ve sonunda tüm ülkenin lideri hâline gelmesiyle popülaritesi giderek arttı. Yani bu da 1970’lerin başlarına tekabül ediyor.
Bu tarihe kadar kola, elbette ülkede varlığını sürdürüyordu, lakin bu kadar yaygın değildi. Tam bu tarihler arasında alkole yönelik bir reklam kampanyası Meksika’yı kasıp kavurdu. Aynı vakitlerde da Coca-Cola, Mexico City Olimpiyatları ve Dünya Kupası’na sponsor olmuştu.
Kola, bu andan itibaren o kadar tanınan bir hâl aldı ki, o devirler Cumhurbaşkanı Luis Echeverría, tanımını alarak ulusallaştırmaya bile çalıştı.
Tabii ki bu pek başarılı bir teşebbüs olmadı.
Her ne kadar teşebbüsü başarısız olsa da bu, Coca-Cola ile Meksika siyasetinin ne kadar iç içe geçmiş olduğunun bir ispatıydı. Kola, o günden bu yana artık yalnızca siyasetin değil, Meksika hayatının da büyük bir modülü oldu. Vicente Fox Meksika’nın lideri olmadan önce Coca-Cola’da satış temsilcisi olarak misyon yapıyordu ve mahallî işletmelere Coca-Cola eserlerini dağıtıyordu.
Coca-Cola’nın pazarlama faaliyetleri, Meksika geneline yayılınca 10 yıl sonra pazar payı Coca-Cola lehine arttı, bu da Fox’un mesleğinde yükselmesine neden oldu.
Meksika’da kişi başına düşen alkolsüz içecek tüketimi dünya sıralamasında dördüncü sırada yer alıyor. Lakin 2014 yılında uygulanan şeker vergisiyle birlikte bu tüketim azalmıştı. 2020 yılında açıklanan çocuklara yönelik gazlı içecek satışı yasağının bir yıl içinde uygulamaya konması planlanlandı lakin başarılamadı. Gazlı içecekler “şişelenmiş zehir” olarak bile tanımlandı.
Kola, Meksika’nın birçok bölgesinde içme suyundan daha ucuz ve daha erişilebilir noktada.
Durum o denli bir boyuta ulaşmış ki, beşerler yetersiz beslendiklerinde bile yalnızca kola içiyorlar. Chiapas eyaletindeki birtakım yerlerde, dinî törenlerde “Coca-Cola Kilisesi” olarak isimlendirilen St. John Kilisesi üzere yerler ortaya çıktı.
Dinî liderlerin klâsik içkileri kola ile değiştirdiği ve bu içeceği dekorasyon ve şifa maksatlı kullanmaya başladıkları bile olmuş. Ancak kolanın popülaritesindeki süratli artışın dezavantajı da obezite oldu. Meksika’da diyabet oranı 2000 ile 2007 ortasında ikiye katlandı.
Her yıl 70.000’den fazla kişiyi hayattan koparan bu hastalık, Meksika’nın sıhhat sistemi için büyük bir tehdit oluşturuyor. Neyse ki 2013 yılında, şekerle zenginleştirilmiş içeceklere uygulanan yüzde 10’luk vergi, olumlu sonuçlar gösteriyor. Ayrıyeten toplumsal medyada da geçtiğimiz yıllarda gündem olan, ambalajlı paketlerin üzerine “şekerli” uyarısı bu olumlu sonuçları desteklediği görülüyor.
Fakat bu meseleye bir “dur” denilmezse Meksika’daki nüfusun sadece bu yüzden süratle azalacağını gözden kaçırmamak ve bunun için en sıkı tedbirlerin de alınması gerekiyor.
Markalarla ilgili başka içeriklerimiz: