Depremi Tetikleyeceği Endişelerine Karşın ABD’nin Yer Altında Test Ettiği Devasa Silah: Cannikin
Takvimler 6 Kasım 1971’i gösterdiğinde, Amerika Birleşik Devletleri Atom Gücü Komitesi tarafından bir yer altı nükleer silah testi gerçekleştirdi. Deney, ABD tarafından patlatılan en büyük yer altı patlaması oldu.
“Cannikin” ismindeki bu test, Alaska’nın merkezden uzak olan Amchitka adasında yapılmıştı ve LIM-49 Spartan Anti-Balistik füzesi için bir W71 patlayıcı silah başlığı dizaynının test edilmesi amaçlanmıştı.
Çeşitli kurulların, derneklerin ve halkın patlama aykırısı direnişine karşın test gerçekleştirildi. Sahiden de önemli sonuçlar doğurdu. Az sonra aşağıdan patlama anını izleyebileceğiniz Cannikin testinin ayrıntılarına inelim.
1971 patlamasından evvel de iki kez birebir bölgede patlama gerçekleştirilmişti.
Bilim insanları ile sismologlar, öbür ülkelerin yer altı nükleer testleri yapıp yapmadığını anlamak için 1965 yılında, Amchitka adasının yer altında 80 kilotonluk bir nükleer patlama yaptı.
1969 yılında ise tekrar bir test gerçekleştirildi. Bu testteki hedef ise daha büyük yer altı patlamalarının adaya nasıl ziyan verebileceğini, sismik aktiviteyi nasıl tetikleyebileceğini ya da tsunami oluşturup oluşturamayacağını anlamak içindi.
Cannikin testi, yapılmadan evvel önemli tenkitler aldı.
Kampanyanın ana yürütücüsü olan çevreci küme, bugünün Greenpeace’i. Cannikin’e karşı yürüttükleri hareketler, onları daha sonra kuruluş hâline getirdi.
1964 yılında meydana gelen Alaska zelzelesi nedeniyle testin sarsıntıları tetikleyip tsunamiye yol açabileceği de düşünülüyordu. 7000 kişinin katıldığı protesto, ABD ile Kanada’nın hudut kapısını kapattı.
1971 yılının temmuz ayında, Nükleer Sorumluluk Aksisi Komite, Atom Gücü Komitesine dava açıp deneyin önüne geçilmesini talep etti lakin kaybetti. Test, nitekim de yapılacaktı.
Patlama, Hiroşima’ya atılan bombadan 250 kat daha güçlü olma potansiyeline sahipti.
Hemen çabucak 5 megaton TNT patlayıcıya denk olan ve hazırlığı 5 seneyi bulan deney, şimdiye kadar ABD tarafından patlatılan en büyük yer altı patlaması olacaktı.
Teste, Lawrence Radyasyon Laboratuvarından ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarından yüzlerce işçi katıldı. Testi gerçekleştirmek için ise 400 ton ekipman, 1.807 metre derinliğinde ve 2,3 metre genişliğinde bir kuyu kullanıldı.
Destek ekipmanı, 4,6 metrelik bir yer sarsıntısına dayanacak biçimde tasarlanmıştı. Atom Gücü Komitesinde başkanlık yapan James R. Schlesinger, deneyin güvenliğini göstermek için eşi ile kızlarını bölgeye getirmişti.
İşte o devasa patlamayı 35. saniyeden itibaren görebilirsiniz:
Ada ve etrafındaki radyoaktivite; okyanusa, yer altı sularına ve havaya sızdı. Hatta hâlâ sızmaya devam ediyor. Ayrıyeten yer altında moloz dolu boşluklar oluştu. Binlerce kuş ve su samuru öldü.
Amerika’daki Bering Denizi’nden alınan tatlı su örneklerinde radyoaktif parçacıklarla karşılaşabiliyoruz fakat ABD Güç Bakanlığı bunu reddediyor. Amchitka adası ise artık nükleer patlamalar için kullanılmıyor.
İlginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz:
